केहि महिना पहिले सामान्य भुकम्प सम्बन्धि सर्भे गरिएको थियो, जसमा प्राप्त जम्मा करिब ४०० उत्तरहरुबाट केहि अपुर्ण, साथै नेपाल बाहिरका सहभागिका उत्तरहरु समाबेश नगर्दा जम्मा ३०५ सहभागिहरुको प्रतिक्रियाका आधारमा नतिजाहरु देखाइएको छ। (सामाजिक संजालमा यो स्याम्पल धेरै सानो हो तर पनि प्रतिनिधिमुलक रुपमा यसले धेरै हदसम्म समेटेको अनुमान गर्न सकिन्छ।)
हेरौं पाइचार्टमा केहि नतिजा हरु
यि माथिका केहि नतिजाहरु हेरौं जसमा देखिए अनुसार फेसबुकबाट सबैभन्दा धेरै र त्यसपछि ट्विटर, दुबै अनि अन्य सामाजिक संजाल प्रयोगकर्ताहरु यसमा सहभागी हुनुभयो जसमा उमेरका हिसाबले युबा पुस्ताको नै बर्चस्व रह्यो, मुलत पुरुष मित्रहरु धेरै यसमा सहभागी हुनुभयो र महिला मित्रहरु निकै कम ७% मात्रले सहभागिता जनाउनु भयो। यि त भए सहभागिताका कुरा, अब कुरा गरौं भुकम्प संबन्धि ज्ञान वा जानकारीका...
भुकम्पबारे धेरैले स्कुले जिवनमानै सामान्य जानकारी पाएको देखिन्छ या भनौं सुनेको मात्र पनि हुनसक्छ, यस्तै तपाईबस्ने घर के ले बनेको छ भन्ने प्रश्नको प्रतिक्रियाले केहि सोचनीय बनायो, के लाग्यो भने धेरै मानिसले आफ्नो घर पिलर सिस्टमको हो हैन भन्नेकुरा द्विधामा परेको हो की काठमाण्डौं उपत्यका भित्र हामिले भनिने र बुझिने पिलर सिस्टमकै घर धेरै छन तर यहाँ देखिएको नतिजाले इट्टाले बनेको घर धेरै देखियो, हुन त काठमाण्डौं बाहिरको आफ्नो घरको कुरा गरिएको हुन सक्छ (प्रश्नमा तपाई बस्ने घर भनिएको थियो जसको अर्थ हाल बसिरहेको नै हुन्छ जस्तो लाग्छ) या त नबुझेकै हुनु पर्यो। जब कुनैघरमा पिलर र बिम बनाईसकेपछि इट्टाको गार्हो लगाईन्छ (तर ठेकेदारहरुले सजिलोको लागि पिलर उठाएर वाल लगाएर मात्र स्ल्याब र बिम ढलान गर्ने पनि गर्छन त्यो सजिलोको लागी मात्रै हो त्यसरी बनाउदैमा त्यो घर वाल सिस्टममा बनेको हुदैन) या भनौं कुनै पनि घरको मुख्य भार बिम र पिलरले लिन्छन त्यस्ता घरहरु पिलर सिस्टममा बनेका भनिन्छ।
भुकम्प संग डर लाग्छ भन्ने लगभग सबै सहभागि मध्य ६०%लाई आफु बसिरहेको घर सामान्य भुइचालोबाट सुरक्षित छ जस्तो लाग्छ तर केहिलाई मतलब पनि रहेनछ जे सुकै होस। उता घर सुरक्षित छैन भनेर चिन्तालिने १६% हुनुहुन्छ भने थाहै भएन के पो छ भन्ने चाहिं २२%। आफ्नो ठाउंमा भुकम्प प्रतिरोधि घर बनाउनु पर्ने ब्यबस्था छ छैन भन्ने कुरा झन्डै आधा(४६%)लाई थाहा नभएको पाईयो, हुनत घरको मुख्य मानिसलाई जसले घर बनाउदै हुनुहन्छ उहाहरुलाई मुख्य रुपमा थाहा हुनुपर्छ तर पनि समाचार अनि बिभिन्न सुचनाहरुबाट सुसुचित हुने युबा बर्गकै धेरैलाइ यो कुरा थाहा नहुनु वा छैन भन्नु सुचनाको राम्रो (ब्यबस्थापन?) नभएको पो हो कि? भुकम्पिय सुरक्षा सम्बन्धी पुर्ब तयारीको बारेमा आधा भन्दा धेरै(५३%)ले राम्रै थाहा भएको कुरा राख्नु भयो भने ५%लाई केहि पनि थाहा नभएको पाइयो र बाकीलाइ थोरै मात्रै थाहा रहेछ। काठमाण्डौंमा सरल भाषामा बुझिदै आएको ७ रेक्टरको भुइचालो गयो भने हजारौं को हताहति हुने कुरा धेरै(४६%)लाई लागेकोछ भने १८% लाई लाखौको ज्यान जाने चिन्ता छ जबकि ९% लाइ त १०० भन्दा पनि कम मर्लान भन्ने बिशवास रहेछ र २७% लाइ सयौंमा यस्तो हुनसक्ने आंकलन छ। धेरैलाई लागेको जस्तै भुकम्पिय जोखिमका हिसाबले धेरै नै हजारौंमा मानिस मर्ने संभावना हुन्छ, हुन त भुकम्प जाने समयले पनि फरक पार्छ जस्तो कि राति गयो भने धेरै मानिसको ज्यान सक्छ जति दिउसो या बिहान बेलुका हुदा जान सक्छ तर पनि ७ रेक्टरको आउदा ( यो पनि कति पर केन्द्र बिन्दु रहेको छ त्यसले फरक पार्छ) केहि सय मात्रै मर्लान भनेर जोखिम न्युनिकरण नगरि बसियो भने बिकराल समस्या हुन सक्छ।
भुइचालोको भोगाई धेरैका धेरै थरि पाईए, कसैलाई पिङ खेलेजस्तो लागेछ, कोहि रिंगाटा लागेर लड्नुभएछ त कोही आत्तिदै भाग्नु भएछ। कोहि खाना पकाउदै गर्दा थाहा पाएको भन्नुहुन्छ भने कोहि रोकेको गाडिमा हुनुहुन्थ्यो रे पहिलो पटकको भुइचालो थाहा पाउदा। भुइचालो गएको थाहा पाउनासाथ के गर्ने त भन्ने कुरामा धेरैले केहि लेख्नु भएन तर लेखेका मध्य धेरैले सुरक्षित ठाउंमा लुक्छु भन्नु भएको छ भने कोहि भाग्छु भन्ने पनि देखियो जुन सोचाइ खतरामुक्त होइन है।
यसरी आएका बिभिन्न कुराहरु हेर्दा मानिसहरु जानकार हुन खोजेको तर राम्रो जानकारी हुन नसकेको हो की? नेपाल र त्यसमाथि काठमाण्डौंमा भुकम्पिय जोखिम ज्यादा भएको क्षेत्रमा सामान्य भुकम्पिय सुरक्षा संबन्धि जनचेतना अलि धेरै जगाउनु जरुरी देखिन्छ।
यस सर्भेमा भाग लिनुहुने तपाई सबेलाई हार्दिक धन्यबाद दिन्छु साथै फेसबुक तथा ट्विटरमा शेयर गरेर सहयोग गरिदिनुहुने सालोक्य, गुणराज सर, नारायण दाजु, काकाबा, प्रमोदजी साथै सबै जना (सबैको नाम लेख्न सकिन दुख नमान्नुहोला ) प्रति आभारी छु।
भुकम्प सम्बन्धि अन्य लेखहरु
भुकम्प सम्बन्धि अन्य लेखहरु
केहि पहिले नागरिक दैनिकमा छापिएको भुकम्प यसको असर र जोखिम लेख हेर्न मनलागे यहाँ थिच्नुहोस
